Erzincan’ın İliç ilçesinde faaliyet gösteren Çöpler Altın Madeni, 13 Şubat 2024’te meydana gelen ve 9 kişinin hayatını kaybettiği toprak kaymasının ardından yaklaşık 19 aydır üretim yapmıyor.
Madenin kapalı kalmasının başta İliç halkı ve ekonomisi olmak üzere hem bölge hem de ülke ekonomisini üzerinde olumsuz etkileri olduğu ifade ediliyor.
Aralarında esnaf ve işçilerin de bulunduğu bir grup İliçli, Çöpler Altın Madeni’nin bir an önce faaliyet geçmesi talebiyle basın açıklaması yaptı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’a çağrı
Grup adına konuşma yapan bir İliçli, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a hitaben şunları söyledi:
– Biz işten çıkarılan İliçli işsizleriz, bizler dükkanını siftahsız kapatan iliç esnafıyız. Bizler artık SGK’larını bile ödeyemeyen İliç firmaları ve bu belirsiz sürecin çalışanlarıyız. Kısacası biz, İliç halkıyız.
– Keşke böyle bir olay hiç yaşanmamış olsaydı. Ancak, Anagold Çöpler Altın Madeni 19 aydır kapalı ve 19 aydır işsiz, geçim sıkıntısıyla ve ona bağlı ekonomik ve psikolojik zorluklarla mücadele etmekteyiz.
– İşsizlik maaşları tükendi. Kredi kartlarımız icralık oldu. Yerel firmalar SGK borçlarını ödeyemez duruma geldi. Birçok esnaf kepenk kapatıp ilçeden göç etmek zorunda kaldı, aile bütünlüğü tehdit altına girmiş durumda. Biz ata yurdumuz olan bu toprakları, memleketimizi terk etmek istemiyoruz. Bugün itibarıyla nitelikli iş gücüne sahip 367 gencimiz ilçemizden göç etmek zorunda kalmıştır.
‘İşimizi geri istiyoruz’
İliç’in Çöpler Altın Madeni’yle geliştiğini ve madenin kapalı kalmasının gelecekleri açısından belirsizlik yarattığını savunan bir başka İliç sakini ise “Biz alın terimizle kazandığımız işimizi geri istiyoruz. Biz emeğimizle geçinmek, çocuklarımıza iyi bir eğitim aldırmak istiyoruz” dedi.
Devlete “Yanımızda durun” çağrısı yapan bir vatandaş ise şöyle konuştu: “İliç’i işsizliğe, kimsesizliğe ekonomik ve sosyal çöküşe mahkum etmeyin. Anagold yeniden üretime geçsin. Bacalar tütsün, evlerde ocaklar aşsız kalmasın. Biz bu topraklarda kalmak, yeniden umutla, huzurla yaşamak istiyoruz.”
Dolaylı olarak 4 bin kişi işsiz kaldı
Çöpler Altın Madeni, faaliyet gösterdiği dönemde bölgede yaklaşık 3 bin 500 kişiye istihdam sağlayarak İliç ilçesi ve çevresine önemli ekonomik katkı sunuyordu.
19 aydır faaliyetlerin durmasıyla çalışan sayısı 400 kişiye geriledi. Maden faaliyetleri sayesinde Erzincan, kişi başına düşen GSYH’de Doğu Anadolu Bölgesi ortalamasının yaklaşık yüzde 140 üzerinde bir performans sergilemişti. Faaliyetlerin askıya alınması, yalnızca doğrudan istihdamı değil, taşeronlar ve yerel hizmet sağlayıcıları da etkiledi.
Madenin kapalı kalması, özellikle Erzincan’da işsizliği de artırdı. İlçede doğrudan ve dolaylı 4 bin kişinin işsiz kaldığı belirtiliyor. Yakın zamanda Sağlık Bakanlığı’nın Erzincan’da açtığı 67 kişilik temizlik pozisyonuna Erzincan ve çevresinden 14 bin başvuru yapılması, işsizliğin geldiği durumu gözler önüne seriyor. Öte yandan TÜİK’in 2025 yılı ikinci çeyrek verilerine göre Erzincan’da işsizlik oranı, yüzde 12,5 seviyesinde ölçülürken, İliç özelinde bu oranın yüzde 20’nin üzerine çıktığı tahmin ediliyor.
Ticari hareketlilik yüzde 60 azaldı
Madenin yeniden faaliyete geçmesiyle birlikte istihdamın kademeli olarak artması beklenirken, kapalı kalınan her ay hem kamu gelirlerinde ciddi kayıplara yol açıyor. Üretimin durmasının şu ana dek bölge ekonomisine maliyeti 540 milyon doları aştığı belirtiliyor.
Madenin kapanması yalnızca istihdamı değil, ticari hayatı da felç etti. İlçedeki ticari hareketliliğin yüzde 60 azaldığı, esnafın cirolarında ise yüzde 70’e varan düşüş yaşandığı bildirildi. Kahvehaneler işsizlerin buluşma noktası haline gelirken, pek çok dükkân kepenk indirmek zorunda kaldı.
Maden aynı zamanda bölgede arıcılıktan küçükbaş hayvancılığa kadar tarım ve hayvancılık temelli çok sayıda sosyal kalkınma projesini destekliyor. Çöpler Altın Madeni’nin yeniden üretime geçmesiyle birlikte bu projelerin daha geniş bir etki alanına yayılması planlanıyor.
Altın üretimindeki düşüş, ithalatı artırıyor
Madenin kapalı kalması sadece bölgeyi değil, ülke ekonomisini de olumsuz etkiliyor. Maden, üretime ara vermeden önce Türkiye’nin yıllık altın üretiminin yüzde 26’sını karşılıyordu.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın 2023 yılı raporlarına göre madende yılda yaklaşık 5 ton altın üretiliyordu. Faaliyetlere ara verilen 19 ay süresince üretilemeyen altın miktarı, tahmini olarak 7,9 tona ulaştı. 19 aylık süreçte üretilemeyen 7,9 ton altın ve buna bağlı yaklaşık 1,4 milyar dolarlık kayıp, Türkiye’nin 2024 yılı cari açığının yaklaşık yüzde 14’ünü oluşturuyor.
2000’lerin başından bu yana hız kazanan Türkiye’de altın üretimi ise 2020 yılında 42,10 ton ile rekor kırdı. Ancak, daha sonra bazı madenlerin üretimlere ara vermesi ve geçen yıl İliç’teki madenin faaliyetlerin durmasının da etkisiyle 2024’te toplam altın üretimi 32,2 tona geriledi.
Talep 153 ton, ithalat ise 123,8 ton olarak gerçekleşti. Türkiye son 24 yılda kendi üretiminin 8 katı kadar altın ithal etti. Altın ithalatı cari açığın da enerjiyle birlikte en büyük kalemi. 2024 yılında çeşitli kısıtlamalar getirilen altın ithalatı, 2023 yılındaki 30 milyar dolar seviyesinden 17,1 milyar dolar seviyesine geriledi.
Kaynak için buraya tıklayın: Source link
